قبل از هر چیز بهتر است مروری داشته باشم بر تجارب جمعی گروهی از افراد مرتبط با مراکز رشد که هر کدام کم و بیش تجاربی از استقرار در مراکز رشد داشتهاند. این گروه از افراد در گروه فیسبوکی Iran Startups در دسترس هستند. موافقان و مخالفان مراکز رشد نسبتاً قطبی هستند. یعنی یک عده کاملاً موافق و یک عده کاملاً مخالف. گروه موافق، هزینههای پایین و مکان راحت را از مزایای خوب میدانند در حالی که گروه مخالف، آشنا نبودن مسئولین مراکز رشد با فرایند کارآفرینی و بخش خصوصی و عدم وجود واقعی هیچ نوع خدمات حمایت کننده و ارشاد کننده را از مهمترین نقایص مراکز رشد میدانند. البته موافقین بر این نظر هستند که اگر بدانید در مرکز رشد به دنبال چه چیزی هستید و چرا به آنجا رفتهاید مشکلی به وجود نمیآید.
فرایند استقرار در مرکز رشد «الف» به این صورت است که یک سری فرم خاص پر شده و به مرکز رشد ارسال میشود. سپس درخواست شما در صف انتظار قرار میگیرد تا در شورای فناوری که معمولاً ماهی یک بار تشکیل جلسه میدهد مطرح شود. البته ممکن است شانس با شما یار نباشد و یکی از اعضای کلیدی شورا به مدت طولانی در ماموریت یا مرخصی باشد. در این صورت باید زمان انتظار را دو یا سه ماه در نظر گرفت. شرایط استقرار در مرکز رشد «الف» و همین طور بخشهای مختلف فرم چندان نامعقول و غیر منطقی نیست. شما باید یک شرکت ثبت شده باشید که از زمان تاسیس آن مدت زیادی نگذشته باشد (البته امکانی به اسم پیش رشد نیز وجود دارد). از آنجا که این مرکز رشد شناخت بیشتری نسبت به فناوری اطلاعات و ارتباطات دارد، فرم پذیرش فاقد موارد غیر ضروری مثل نیاز به برق سه فاز، سوله، مواد اولیه و غیره است. در فرم پذیرش اشارات زیادی به موضوع مالی، فروش و بازگشت هزینه شده است. این یعنی باید یک Business Plan مناسب تهیه کرده باشید تا بتوانید به این سوالات جواب مناسبی بدهید.
در صورت که فرم پذیرش شما به اندازه کافی مثبت و مناسب به نظر برسد برای جلسه دفاعیه دعوت خواهید شد. در این جلسه در حضور چند نفر از مسئولین مرکز از طرح خود دفاع کرده و به سوالات مطرح شده پاسخ خواهید داد. در صورتی که هیئت حاضر در جلسه دفاعیه شما را قبول کنند ظرف مدت کوتاهی جهت تکمیل مدارک و امضای قرارداد با شما تماس گرفته خواهد شد. یک سری مدارک معمولی مثل آگهی تاسیس و تغییرات از شما خواسته خواهد شد. باید یک ضامن رسمی نیز معرفی کرده و یک قطعه سفته مبلغ بالا به امضای خودتان و ضامن به مرکز رشد بسپارید. شما به جز هزینه ماهیانه چیز دیگری پرداخت نخواهید کرد. در انتهای این مراحل اتاق کارتان به شما تحویل داده میشود و میتوانید تجهیزات خود را مستقر کنید. در این حین و پس از استقرار نیز موارد جزیی زیادی وجود دارند که به تدریج یاد خواهید گرفت.
اما استقرار در مرکز رشد «ب» که یک مرکز عمومی است نیز کم و بیش همین مراحل را شامل میشود. با این تفاوت که فرم پذیرش بسیار عریض و طویل است و عمدتاً مخصوص شرکتهای صنعتی و تولید بزرگ تنظیم شده و در آن باید به سوالاتی نظیر هزینه خرید زمین، مواد خام، هزینه تمام شده محصول، هزینه تاسیسات، موافقت اصولی، بهره برداری آزمایشی، هزینه نگهداری و تعمیرات سالانه پاسخ دهید. این مرکز رشد جلسه دفاعیه ندارد و سختگیری کمتری در مورد حضور فعال اعضا دارد اما داوری طرح بیشتر بر مبنای اصول نظری است تا عملی. همچنین هزینههای ماهیانه آن به مقدار اندکی کمتر از مرکز رشد «الف» است اما از سال سوم باید بخشی از سود حاصل از فروش به مرکز رشد پرداخت شود. میشود گفت که بینظمی ملایمی در این مرکز وجود دارد که چندان جذاب نیست.
دقت کنید همه این شرایط، اطلاعات و تجارب در طول سال ۱۳۹۲ اتفاق افتاده و ممکن است در سالهای قبل یا بعد متفاوت باشد.
در پایان مطلب علاقمند هستم بگویم در حال حاضر از موافقان مراکز رشد بوده و وجود مراکز رشد در کشور را حتی با دیوانسالاری (بروکراسی) زیاد همراه آن فرصتی خوب میدانم برای همه کسانی که دوست دارند شانس خودشان را در کسب و کاری مستقل و نوآورانه امتحان کنند. امیدوارم نقایص مراکز رشد کمتر شده و شاهد شکوفایی بیشتر واحدهای فناور مستقر در آنها باشیم. اگر شخصی علاقمند به کسب اطلاعات بیشتر در زمینه پذیرش و استقرار در مراکز رشد باشد میتواند با ایمیل من به آدرس afshar dot mohebbi atsign gmail dot com تماس بگیرد. اگر تجربه و اطلاعاتم به درد کسی بخورد، معمولاً دریغ نخواهم کرد. البته خیلی هم مفید است اگر کسانی که تجربه مشابه دارند ذیل همین مطلب comment بگذارند یا بدهند به بنده که در همین وبلاگ به صورت مطلب مهمان منتشر کنم.
