‫گزارشات و دفاتر مرسوم حسابداری

در یک سیستم حسابداری پایه، بدون در نظر گرفتن امکانات جانبی مثل مدیریت بانک و مدیریت بودجه تنها جای اصلی برای ورود اطلاعات صفحه ثبت سند حسابداری است و بقیه کارهای رایج سیستم حسابداری به صورت گزارش گیری از اطلاعات موجود می‌باشد. بیشتر گزارشات سیستم حسابداری آنقدر معروف هستند که اسامی مشخصی مثل دفتر کل، دفتر تراز معین و صورت حساب تفصیلی (تفضیلی) را به خود گرفته‌اند. عمده این گزارشات در مراکز و ادارات مختلف دارای شکل و شمایل استاندار شده و یکسانی هستند. مثلا در همه آنها ستون بدهکار همیشه قبل از ستون بستانکار می‌آید و یا اینکه واژه «مانده بدهکار» و «مانده بستانکار» مفهوم یکسان و مشخصی دارند. در اکثر این گزارشات معمولا ردیف اول برای نقل از قبل به کار برده می‌شود، هر سطر از گزارش به ازای یک آیتم از سند حسابداری است و البته گزارش گیری از محدوده تاریخی مورد نظر کاربر هم که برای بیشتر آنها امری بدیهی است. با مشاهده چند نمونه گزارش از چند سیستم حسابداری و چند اداره مختلف می‌توان به راحتی متوجه این نکات و فرمت گزارش‌ها شد. در ادامه لیستی از این گزارشات و دفاتر حسابداری می‌آید.

 

 

نام

شرح

۱

دفتر کل

دفتری است که ورودی-خروجی حساب‌ها را به تفکیک «حساب کل» آن‌ها نشان می‌دهد. هر سطر از این دفتر یک قلم از سند حسابداری است. از آنجا که در یک سیستم حسابداری معمولی به ازای هر حساب کل چندین و چند حساب معین و به ازای هر حساب معین هم چندین سند حسابداری ثبت می‌شود حجم این گزارش (دفتر) بسیار زیاد است.

۲

دفتر معین

دفتری است که ورودی-خروجی هر کدام از حساب‌های معین انتخابی را به تفکیک حساب‌های معین نشان می‌دهد. هر سطر از این دفتر یک سطر از سند حسابداری است. این گزارش خیلی شبیه به گزارش دفتر کل است و برای مواردی کاربرد دارد که تنها چند حساب معین خاص مد نظر باشد.

۳

دفتر حساب تفصیلی (تفضیلی)، دفتر حساب پروژه، دفتر حساب مرکز هزینه

همه این دفاتر هم کاملا مشابه دفاتر معین و کل هستند و تفاوت آنها این است که آیتم‌های اسناد حسابداری به تفکیک یکی از حساب‌های فرعی (تفصیلی، پروژه و…) نمایش داده می‌شوند.

۴

دفتر روزنامه

ورود و خروج حساب‌ها به ترتیب تاریخ سند مربوطه را نمایش می‌دهد. در این دفتر تنها حساب کل آیتم مورد نظر ذکر می‌گردد. با کمک این گزارش می‌توان گردش حساب سیستم حسابداری را در فلان روز خاص به راحتی فهمید.

۵

دفتر تراز کل

این دفتر تراز بودن هر یک از حساب‌های کل را نشان می‌دهد به این معنی که به ازای هر یک از حساب‌های کل همه بدهکارها و بستانکارهای اسناد استفاده کننده از آن حساب کل را با هم جمع کرده و به همراه مانده بدهکار و مانده بستانکار محاسبه شده آنها نمایش می‌دهد. این دفتر اطلاعات خلاصه‌ای دارد و تعداد سطور آن تنها به اندازه حساب‌های کل موجود در سیستم حسابداری است.

۶

دفتر تراز معین و دفاتر تراز تفصیلی و…

کاملا مشابه دفتر تراز کل هستند اما این بار به ازای هر یک از حساب‌های معین یا تفصیلی (تفضیلی)، پروژه و مرکز هزینه نمایش داده می‌شود ولی همانند دفتر تراز کل خیلی کم حجم هستند.

۷

گزارش صورت حساب تفصیلی (تفضیلی)، مرکز هزینه و پروژه

در این سری گزارشات یکی از حساب‌های فرعی به عنوان ورودی گزارش انتخاب شده و سپس کلیه ورودی خروجی‌ها مرتبط با این حساب فرعی به تفکیک حساب معین استفاده نمایش داده می‌شود. از کاربردهای مفید این گزارش تهیه لیست کلیه دریافت-پرداخت‌ها به ازای یک حساب فرعی خاص مثل یک شخص، شرکت یا پروژه است. این سری گزارشات با تکیه بر اطلاعات ارتباط حساب‌ها کار می‌کنند. در اطلاعات ارتباط حساب‌ها یک حساب معین انتخاب و مشخص می‌گردد کدام یک از حساب‌های فرعی با آن در ارتباط هستند. گزارشات صورت حساب تنها برای حساب‌های فرعی معنی دارند.

توجه ۱: این نوشته از دید یک نرم افزار نویس نوشته شده و مسلما فاقد دقت لازم در تعریف دقیق مفاهیم حسابداری است.

توجه ۲: در اینجا یک تعریف کلی از حساب‌های اصلی و فرعی و تشابه و تفاوت آنها موجود است.

توجه ۳: لینک‌های زیر هم اطلاعات مفیدی دارند:

دفاتر حسابداری – ویکی‌پدیا
کتاب اصول حسابداری ۱ – فنی و حرفه‌ای
اصول حسابداری ۱ – شبکه آموزش صدا و سیما

Comments

  1. About

    سلام

    اميدوارم حال تان خيلي خوب باشد و همه ي كارهاي تان خيلي خوب پيش برود

    آيا به من اجازه مي دهيد يك سؤال درباره ي برنامه نويسي از شما بپرسم؟

    از كجا مي توان فهميد كه يك برنامه ي تعاملي آن لاين، با چه برنامه اي نوشته شده؟

    خيلي معذرت مي خواهم كه مزاحم تان شدم. از راهنمايي تان پيشاپيش خيلي ممنونم

    گُل + كُل + گُل 🙂

  2. Afshar Mohebbi

    اگر منظورت از یک برنامه تعاملی آن‌لاین همان زمین زنده باشد که در پست ۴ نوامبر در وبلاگت معرفی کردی باید بگویم که آن سایت در واقع در حال پخش یک فایل «فلش» است. فلش برنامه است که طراحان وب زیادی در سراسر دنیا با کمک آن به طراحی صفحات وب می‌پردازند. اکثر «بنرها» یا همان عکس‌ها و آگهی‌های متحرک سایت‌های مختلف با فلش نوشته شده‌اند. سایت یاهو در ایام جام جهانی فوتبال از یک برنامه فلش برای گزارش لحظه به لحظه بازی‌های استفاده می‌کرد.
    از فلش هم برای نمایش گرافیک و انیمیشن ساده استفاده می‌شود هم می‌توان با آن یک برنامه کاربردی کامل مثل همین سایت زمین زنده ساخت. ظاهر برنامه‌ای که با آن برنامه‌ها و فایل‌های فلش را می‌سازند شبیه فوتوشاپ است ولی با این تفاوت که فلش امکانات برنامه نویسی و ارتباط با اینترنت و… را هم داراست. نام زبان (اسکریپتی) که فلش از آن استفاده می‌کند، اکشن اسکریپت است. اکشن اسکریپت می‌تواند اطلاعات را از وب سرویس‌ها، فایل‌های ایکس ام ال و احتمالا بانک‌های اطلاعاتی خوانده و با کمک اطلاعاتی که از کاربر دریافت می‌کند (از طریق ماوس، صفحه کلید و…) آنها را پردازش کرده و خروجی مناسبی بر اساس آن به کاربر نشان می‌دهد.
    فلش در طول این سال‌ها به شدت در حال توسعه بوده و هست و در این مدت اخیر با کمک تکنولوژی «آژاکس» کارهای بسیار بسیار جالبی انجام می‌دهد.

  3. baallaan

    سلام

    من خيلي خيلي از راهنماي تان ممنونم
    از پيام هاي تان هم خيلي ممنونم
    خيلي ببخشيد كه اين همه مزاحم وقت تان شدم

    راستش من اصلا نمي دانستم كه فلش هم جزو زبان هاي برنامه نويسي است

    آيا كلاس آزاد به همين اسم هست كه من بتوانم بروم و ياد بگيرم؟
    يعني با همين اسم «فلش اسكريپت» را بايد بپرسم و شركت كنم؟

    به غير از مباني و اطلاعات كلي، آيا پيش نياز هم لازم دارد؟ يعني لازم است كه حتما يك زبان كامل مثلا زبان سي يا بيسيك و … اينا هم بلد باشم تا بتوانم با اين برنامه كار كنم؟

    يكي هم اين كه آيا شما كتاب خوب و ساده اي در اين موضوع مي شناسيد كه به من معرفي كنيد؟

    خواهش مي كنم بي زحمت خيلي بخشيد كه مزاحم تان شدم
    از راهنمايي تان خيلي خيلي ممنون

    🙂

  4. baallaan

    سلام دوباره

    درباره ي واكسي تلفني كه برايم نوشته بوديد خيلي از شما ممنونم

    ولي من ايشان را مي شناسم
    يعني پارسال تابستان توي نت مطالب زيادي درباره ي ايشان خواندم

    اين لينك ها درباره ي آقاي علي حسن خاني است

    http://www.aliwaxima.com/

    http://www.aliwaxima2000.ir/

    http://balatarin.com/permlink/2007/5/3/1050752

    خيلي از شما ممنونم
    اميدوارم بتوانم يك روز مهرباني شما را جبران كنم

    گُل + گُل + گُل 🙂

  5. Afshar Mohebbi

    درست‌تر این است که بگوییم فلش یک ابزار گرافیک و طراحی است که یک اسکریپت (زبان برنام نویسی) خیلی خوب هم که امکانات خیلی خوبی دارد در داخلش هست. این قضیه در مورد خیلی از نرم افزارهای گرافیکی، تقشه کشی، جغرافیایی و… دیگر هم وجود دارد. منتها این یکی همانطور که از ظاهر سایت زمین زنده هم می‌شد فهمید امکانات بیشتری دارد.
    کلاس‌ها، کتاب‌ها و سایت‌های اینترنتی زیادی هم برای یادگیری فلش وجود دارند البته در بیشتر آنها اکشن اسکریپت را در مراحل پیشرفته و پایانی آموزش می‌دهند و متاسفانه خیلی از فلش کاران استفاده از اکشن اسکریپت را جز کارهای سخت می‌دانند و زیاد سراغش نمی‌روند.
    خوشبختانه آدم‌های زیادی در ایران با فلش کار می‌کنند و برای یادگیری اکشن اسکریپت و خود فلش هم به هیچ پیش نیاز خاصی نیاز نیست. همین که با سایت‌های اینترنتی مختلفی آشنا هستید کفایت می‌کند. یادگیری اکشن اسکریپت خیلی ساده است و مطمئن هستم که آدم با پشتکاری مثل شما خیلی سریع می‌تواند همه چیز آن را یاد بگیرد.
    در مورد کتاب هم متاسفانه منبع خاصی نمی‌شناسم چون خودم با فلش و اکشن اسکریپت کار نمی‌کنم ولی می‌دانم حتما می‌شود کتاب‌ها و کلاس‌های فارسی خوبی در این زمینه پیدا کرد کافی است سری به کتاب فروشی‌های انقلاب بزنید…
    موفق باشید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *