خبری در روزنامه ابرار اقتصادی تاریخ دوشنبه 7 اسفند 96 (به نقل از تلگرام مجله پیوست) منتشر شده تحت عنوان «استخدام ۲۰ هزار پیک موتوری [در الوپیک] در راستای مبارزه با بیکاری». عین خبر در وب سایت های خبری متعددی هم موجود است. متن خبر با آب و تاب زیادی راجع استخدام و مبارزه با بیکاری صحبت کرده که باعث به وجود آمدن این سوال شده که آیا این من هستم که تعریف شغل را بلد نیستم و واقعاً شغلی ایجاد شده و افرادی استخدام شده اند یا این که این الوپیک و منابع خبری هستند که تعریفشان از این مفاهیم کمی متفاوت است.
تا آنجا که من از کسب و کار الوپیک خبر دارم روش کار به این صورت است که موتوری ها یک application روی گوشی خود نصب می کند و با روشن نگه داشتن اینترنت و GPS به سرور اعلام می کنند در چه موقعیتی قرار دارند. مشتری ها یعنی کسانی که قصد ارسال بسته و بار دارند از application مخصوص به خودشان استفاده کرده و مبدا و مقصد را اعلام می کنند. سرور هم با مکانیزم خاصی سفارشات را به موتوری های محدوده اعلام می کند. هر موتوری که دلش بخواهد می تواند سفارش را قبول کرده و آن را برساند. بخشی از پول مشتری هم به موتوری داده می شود.
حالا یک موتوری ممکن است تمام روز را مشغول این کار باشد (حرفه ای و تمام وقت) یا ممکن است هفته ای یک بار سفارشی را قبول کرده و برساند. این وسط هیچ قرارداد کتبی یا شفاهی تحت عنوان قرارداد استخدام بین موتوری ها و الوپیک وجود ندارد. طبق قانون کار جمهوری اسلامی ایران، نه به الوپیک کارفرما گفته می شود و نه به موتوری ها، کارگر گفته می شود.
موتوری ها نه ساعت شروع و پایان مشخص دارند و نه مرخصی و اضافه کار و غیبت. حقوق ثابتی وجود ندارد و هر چیزی که هست همان هزینه تحویل بسته و بار است که بین الوپیک و موتوری ها تقسیم می شود. الوپیک به هیچ کدام از موتوری ها سنوات و عیدی نمی دهد. برای کسی بیمه رد نمی کند. جوابگوی ایام بیکاری یا از کار افتادگی کسی نیست.
تنها چیزی که بین موتوری ها و الوپیک وجود دارد همکاری دو طرفه و تقسیم درآمد است. الوپیک برند سازی می کرده و اعتماد مشتریان را جلب می کند. در صورت شکایت مشتریان پیگیری می کند و سفارشات را به صورت مرکزی جذب می کند. موتوری ها هم با استفاده از وسیله نقلیه خود مرسولات را به مقصد می رسانند. در انتها هم هزینه دریافتی از مشتری بین دو طرف قضیه یعنی الوپیک و موتوری ها تقسیم می شود. فقط همین.
این از بحث استخدام که الوپیک معتقد به انجام آن است. حالا می ماند بحث دوم که حتی اگر به فرض، اسم این نوع همکاری را استخدام بگذاریم، آیا واقعاً الوپیک موفق به ایجاد شغل شده؟ که به نظر من نشده. الوپیک تا اینجا شغل جدیدی (به غیر از تیم داخلی خود شرکت) خلق نکرده و حتی بازار جدیدی هم ایجاد نکرده است. بلکه در رقابت با پیک موتوری های قدیم موفق شده بخشی از بازار آن ها را به دست بیاورد.
مقدار استفاده از پیک موتوری چه به صورت قدیم و چه به صورت اینترنتی تغییر چندانی نکرده. کسانی که قبلا از این خدمات استفاده می کرده اند سفارشات اضافه تری ایجاد نکرده اند. بلکه فقط به جای استفاده از پیک های قدیمی از الوپیک استفاده می کنند. الوپیک هزینه ارسال سفارشات و اطمینان مشتری را بالاتر برده ولی اگر بخواهیم واقع بین باشیم نیاز به پیک موتوری های حرفه ای، یعنی آنها که حداقل چهار ساعت در روز کار می کرده اند را کاهش داده. چرا؟ چون بعضی افراد غیر حرفه ای هم با کمک سیستم الوپیک به کار رساندن مرسولات رو آورده اند. مثل کسانی که وقتی از سر کار بر می گردند سر راهشان یک بسته هم که به مسیرشان بخورد می رسانند.
الوپیک هزینه ارسال مرسولات را کاهش داده، اطمینان مشتری را بالاتر برده و احتمالا موفق شده زمان بین سفارشات موتوری ها را کاهش دهد. البته اینها را حدس می زنم. دقیق تر آن را باید از مشتریان دائمی پیک موتوری ها و خود موتوری ها پرسید. اما با وجود همه این کارهای خوبی که انجام داده درست نیست که بگوید قرار است 20 هزار نفر در راستای مبارزه با بیکاری در این شرکت استخدام شوند چون نه اسم کار آنها استخدام است و نه این که بازار جدیدی ایجاد شده است.
Comments
با قسمت اول نظرتون مبنی بر اینکه این استخدام نیست و نهایت تیم داخلی استخدام شده اند که تعداد کمی کارمند را شامل میشه موافقم. منتهی بازار بزرگ تر شده، ای بسا تعداد زیادی از آدم ها قبلا از پیک استفاده نمی کردند و الآن استفاده می کنند، چون راحتی و امنیت خاطر بیشتر شده.
Author
بله قبول دارم که اطمینان بیشتر شده و کار شیک تر شده. بعضی از پیک موتوری های قدیم بوی شدید سیگار می دادند. حالا با لباس فرم پوشیدن موتوری ها شاید اوضاع کمی بهتر شده باشه. خصوصا این که الوپیک ضمانت های زیادی از موتوری ها می گیرد. اما واقعا مطمئن نیستم در بحث ارسال بسته، بازار گسترش قابل توجهی پیدا کرده باشه. پیک موتوری ها مشتری های خاص خودشان را دارند. حالا مثلا این طوری شده که به طور مثال بخش خانگی هم به مشتریان پیک موتوری ها اضافه شده اند؟
البته این موضوع نیاز به بررسی بیشتری داره. من خودم چند سالی میشه که دیگه مشتری دائم پیک موتوری ها نیستم. کسانی که در حال حاضر استفاده کننده مدوام این جور خدمات هستند بهتر می تونند نظر بدن. و حتی کسانی که به تازگی شروع به استفاده از خدمات پیک موتوری کرده اند.
مشکل الو پیک تنها مختص به این شرکت نیست ، من به عنوان یه خانوم که مجبور هستم به صورت فرینسلر کار کنم هم با این مشکل مواجه هستم، در واقعیت من در آمد و کار دارم ، اما نه مرخصی دارم ، نه سنوات ، نه حقوق مشخص. هر اندازه کار بیشتری ارائه کنم در آمد بیشتری هم خواهم داشت.
در حقیقت هنوز هم نمیدونم روشی که انتخاب کردم تا چه اندازه درسته، شما با سابقه ای که دارید برای یک خانوم کارشناسی ارشد 32 ساله چه شغلی را بهتر میدونین ؟ استخدام امنیت شغلی نداره و کارفرما بیش از حد توان آدم ازت بیگاری میکشه و کارهای بی ربطه به تو واگذار میکنه، در صورتی که امکانات حقوق ثابت و… هست، اما دور کاری این مشکلات را نداره و تنها کارهای تخصصی به فرد واگذار میشه ، اما عیدی و.. نداره.
من به عنوان یک زن این روش را انتخاب کردم ،تا هم کارمند خوبی باشم،هم بانوی خانه دار و هم مادر خوبی ، نمیدونم انتخابم درست بوده یا نه!
Author
فریلسنری کار کردن به نظر من خیلی سخته. همیشه باید در تنهایی کار کنید و هیچ همکاری ندارید. معمولا با مشتری تماس حضوری ندارید و برقراری ارتباط با اون بیشتر از طریق تلفن و ایمیل است که این خودش کار را سخت تر می کند. کار همیشگی نیست. بعضی وقت ها هست بعضی وقت ها نیست. بعضی وقت ها هم چند تا کار با هم هست که استرس آدم را بیشتر می کند. نگرانی های تسویه حساب و دریافت حق الزحمه هم که همیشگی است.
وقتی کارمند هستید ممکنه کار بی ربط از شما خواسته شود، حجم کارهای خواسته شده خیلی زیاد بشود یا خیلی مشکلات دیگر. اما در عوض گرفتارهای فریلنسری را ندارید و حداقل این که از لحاظ مالی نگرانی کمتری دارید. می دونید، توی این مسئله هم نمیشه همه چیز را با هم داشت. یا باید رضایت شغلی و انعطاف پذیری فریلنسری را داشته باشید یا امنیت مالی کارمندی را. هر دو با هم تقریبا نمی شود.
به عقیده من فریلنسری برای حالات به خصوصی جواب می دهد. مثل:
1 – وقتی که هیچ حق انتخاب دیگری به جز فریلنسری ندارید.
2 – وقتی که از مراکز تجاری و کار خیلی دور هستید و دسترسی خیلی کمی دارید. مثلا در یکی از مناطق کم تراکم خراسان جنوبی ساکن هستید یا در یک منطقه کوهستانی در غرب ایران زندگی می کنید و کار شما فقط در تهران قابل انجام است.
3 – مادر هستید و باید در کنار کار کردن، به بچه هم برسید. و به همین خاطر نمی توانید روی بیرون رفتن از خانه حساب باز کنید.
4 – وقت هایی که می توانید کار کنید خیلی نامنظم یا خیلی نامتعارف است در نتیجه هیچ شرکتی نمی تواند با شما کنار بیاید.
5 – کاری که انجام میدین خیلی کم مخاطب است و نمیشه کار دائمی براش پیدا کرد. مثلا نقاشی مینیاتور می کشید.
6 – کیفیت کار برایتان خیلی خیلی مهم است و می خواهید کارتان را با دقت و وسواس کامل انجام بدین.
7 – دوست دارید تمام جوانب کار را خودتان تعیین کنید نه این که مدیر شرکت بعضی استانداردهای کاری را پایین آورده و آن را به شما تحمیل کند.
8 – به کاری تسلط دارید که می توانید از آن درآمد خیلی بالاتری نسبت به کارمندی به دست بیاورید.
به هر حال به هر دلیلی که فریلسنری را انتخاب کرده باشید باید حساب کتاب مالی تان جوری باشد که جبران کننده مرخصی و عیدی و سنوات و بیمه و بیماری احتمالی و اجاره دفتر و غیره هم باشد. مثلا اگر کارمند جایی باشید و دو میلیون تومان حقوق ماهیانه بگیرید و بخواهید به جای آن فریلنسر باشید آن وقت باید طوری کار کنید که ماهی سه میلیون تومان درآمد داشته باشید. این اختلاف یک میلیون تومانی برای پوشش دادن حق بیمه، مرخصی و عیدی سنوات سالیانه است.
بابت توضیحات جامع و کاملی که ارائه کردید سپاسگزارم،کاری که من انجام میدم برای یک شرکت معتبره و به طور پیوسته کار هست، حتی کار بیشتر از حد توان وجود داره و اگر فردی قادر به انجامش باشه می تونه در آمدش را بیشتر کنه.
به طور متوسط من در 6 ماه نزدیک 10 میلیون در آمد داشتم ،با توجه به این که کارم جدید هست ممکنه بعدا بیشتر هم بشه !
تجربه کار در محیط های اداری مخصوصا برای خانم ها تحمیل کار بیش از حد هستش، بنده خودم قبلا در این شرایط کار کردم و توقعات بیش از حد کار فرما را دیدم.
حتی روزهایی وجود داشت که کار انقد زیاد بود ، مجبور بودم با خودم بیارم و پنج شنبه جمعه انجام بدم.
فقط دو تا مشکل وجود داره
1- نبود هم کار و تنهایی که این برای اکثر برنامه نویسا طبیعیه چون بیشتر اوقات ترجیح میدن تنها باشن تا فردی انسجام فکریشون را به هم بزنه
2- برقرای نظم مناسب در کارهای واگذر شده و برنامه ریزی برای تعطیلات